1957 – Eerste CAD-software ontwikkeld

De basis van BIM ligt in de ontwikkeling van commerciële CAD-software. Geen potloden en linialen meer dus, maar in een digitale omgeving gebouwen en gebouwdelen ontwerpen.

1982 – Autodesk (USA) en Archicad (Hongarije) opgericht

Het Amerikaanse bedrijf Autodesk wordt in 1982 opgericht door John Walker en 12 andere programmeurs. Een jaar later lanceert het bedrijf het programma Auto- Cad. De basis voor een BIM-werkmethode is gelegd. Het Hongaarse ArchiCAD ontwikkelt aan de andere kant van de wereld een gelijksoortig ontwerp- en tekenpakket voor architecten, eveneens gebaseerd op het CAD-systeem. Beide bedrijven spelen een belangrijke rol in de softwareontwikkeling voor bouwdoeleinden. Naast deze bedrijven komen er ook andere softwareleveranciers op de markt die een rol van betekenis gaan spelen in de ontwikkeling naar BIM.

2003 – Revit wordt de basis voor toekomstige ontwikkelingen

Uiteraard zijn er ook andere softwareleveranciers die op de markt een rol van betekenis spelen in de ontwikkeling naar BIM. Niettemin speelt Revit van Autodesk een dominante rol. Daarom is er bij het schetsen van dit historisch overzicht voor gekozen het te beperken tot Revit. Revit is een BIM-tekenprogramma waarmee een intelligent parametrisch 3D-model kan worden gecreëerd. Er kan op verschillende manieren data uit worden betrokken. Deze data kunnen worden uitgewisseld met externe tools, waarmee het model kan worden aangepast. Een wijziging van het model wordt direct op alle gerelateerde plaatsen doorgevoerd. Zo blijft de presentatie van het model dus steeds actueel. Het programma zal in de jaren die hierop volgen steeds meer worden uitgebreid.

2007 – De Bouw Informatieraad (BIR) gaat van start

In de BIR komen verschillende disciplines uit de bouwwereld bijeen met als doel de BIM-methodiek gemeengoed te maken in de bouw. Hiermee wil de raad de kwaliteit en de continuïteit van de bouw verbeteren en de concurrentiepositie van de Nederlandse bouw internationaal versterken.

2008 – Revit 2009

Hiermee krijgt BIM een boost. Building Graphic Modeling ontwikkelt zich meer en meer naar Building Information Modeling. 

2012 – BIM protocol opgesteld

Het BIM protocol is een initiatief van de BIR. Het protocol bevat een lijst met afspraken waarin bedrijven en organisaties als team, voorafgaand aan het project, helder omschrijven welke gegevens ze van elkaar verwachten. De werkgroep heeft twee modelprotocollen ontwikkeld. Het Model BIM Protocol is bedoeld voor het vastleggen van de projectspecifieke contractbepalingen rond BIM. Het Model BIM Uitvoeringsplan kan door projectteams worden gebruikt voor het vastleggen van hun onderlinge BIM-werkafspraken.

2013 – Cloud toepassingen

Door het opslaan van gegevens in de cloud kan informatie gemakkelijk worden gedeeld met projectgenoten. Werken in een cloud is daarmee eigenlijk een voorwaarde voor BIM. In de praktijk worden echter nog steeds veel gegevens lokaal opgeslagen. Door de enorme formaten van de modellen gaat online werken namelijk vaak erg traag. Goede afspraken over wie wanneer wat in het model doet, blijven dus onmisbaar. 

2015 – BIM loket opgericht

Het BIM Loket is een initiatief van kennisorganisaties buildingSMART chapter Benelux, CROW, Geonovum, Ketenstandaard Bouw en Installatie, SBRCurnet, STABU, en de Bouw Informatie Raad (BIR). Doel van het BIM loket is het stimuleren van de implementatie van BIM in de Nederlandse bouwsector door het gebruik van open BIM-standaarden te bevorderen. Inmiddels is namelijk het besef ontstaan dat BIM veel meer is dan het werken met bepaalde software, dat het echt een andere manier van werken is. Een werkmethodiek waarmee faalkosten kunnen worden voorkomen. Door immers met het gehele bouwteam het digitale model volledig uit te werken, kunnen bouwfouten al in een vroeg stadium worden gecorrigeerd. Hierdoor ontstaan er veel minder fysieke fouten in het latere bouwproces. En ook voor het behouden van een internationale concurrentiepositie is doorpakken op BIM van belang. Want in de landen om ons heen staan de ontwikkelingen rond BIM niet stil. Groot Brittannië is daarbij een koploper. De Britse overheidsopdrachten moeten sinds 2016 allemaal BIM Maturity Level 2 (een universele indicator voor de mate van ketenintegratie en informatiegebruik) hebben. Dit brengt de ontwikkelingen daar in een stroomversnelling.

2016 – BIM Basis ILS ontstaat

De BIM basisinformatieleveringsspecificatie, ofwel BIM Basis ILS is een initiatief van het BIM Loket en buildingSMART Benelux. BIM Basis ILS is bedoeld om in onderling overleg afspraken te maken over de manier waarop informatie uitwisselbaar, gestructureerd, eenduidig, correct, volledig en herbruikbaar is. De open BIM standaard die hierbij wordt gehanteerd is IFC.

2018 – Samenwerken, inzicht, Internet of Things

We kunnen het niet meer alleen. Bouwers en installateurs hebben elkaar nodig en op hun beurt hebben zij de techniekgiganten nodig. Want de consument gaat straks naar huis en wil voordat hij thuiskomt met zijn smartphone zijn thermostaat alvast een graadje hoger zetten, of het licht aan doen. Als het gaat om het toegankelijk maken van BIM-data voor prefab werkplaatsen, voor leveranciers of voor modelleurs, biedt IoT enorme voordelen. Door cloud-apps wordt modelleren en bestellen veel eenvoudiger. Dankzij up-to-date data ontwerpt men met ‘ready to order’ producten die zo op de bouwplaats kunnen worden geleverd. Een andere ontwikkeling is het vooraf scannen van de bouwplaats. Bij renovatieprojecten worden dan pointclouds gemaakt van waaruit vervolgens het 3D BIM- model wordt opgezet (zie kader). Bij nieuwe bouwprojecten kan de gehele bouwplaats in kaart worden gebracht met behulp van 3D laserscanning. Dit verkleint de kans op bijvoorbeeld meetfouten. Maar ook de positie van benodigde hijskranen kan zo worden bepaald. Kortom, de gehele bouwplaatslogistiek kan hiermee worden uitgedacht.

Bron: Cobouw 

Inhoudsopgave

1. Definitie van BIM
2. Waarom BIM voor u bedrijf?
3. Voordelen van BIM (laag hangend fruit)
4. BIM in uw werkproces (wat is er nodig voor een BIM)
5. BIM Levels
6. BIM normen en BIM (open) standaarden

1. Definitie van BIM

BIM is een werkmethodiek waarbij in een 3D Bouw Informatie Model (BIM) integraal wordt samengewerkt door diverse disciplines in de bouwsector.

De standaardisatiecommissie van het Amerikaanse National BIM Standard beschrijft BIM als:

Building Information Modelling (BIM) is een digitale representatie van alle fysieke en functionele kenmerken van een gebouw. Een BIM-model is een gedeelde kennisbron of bestand met informatie over het gebouw dat dient als een betrouwbare basis voor het nemen van besluiten tijdens de gehele levenscyclus van het gebouw. Dus van het eerste ontwerp, gedurende de bouw, tijdens het beheer tot de sloop van het gebouw.

Een uitgangspunt van BIM is dat verschillende partijen en teams samenwerken in verschillende fasen van de levenscyclus van het gebouw waarbij het aanleveren, ophalen en bewerken van de informatie in het BIM dient als ondersteuning en faciliteren van de rollen van de diverse belanghebbenden.

De vereisten van een BIM zijn:

• Een gedeelde digitale weergave;
• De informatie in het model is daadwerkelijk interoperabel;
• De uitwisseling is gebaseerd op open standaarden;
• De uitwisseling moet mogelijk zijn in de taal van de deelnemers in het project.

Voor een project als geheel staat BIM voor informatiemanagement: data die bijdraagt aan en gedeeld wordt door alle deelnemers aan het project. BIM zorgt voor de juiste informatie bij de juiste persoon op het juiste moment.

Voor projectdeelnemers staat BIM voor een interoperabel proces voor de oplevering van het project: samen bepalen hoe individuele teams werken en hoeveel teams samenwerken om het gebouw te bedenken, ontwerpen, bouwen en exploiteren.

Voor het ontwerpteam staat BIM voor het integraal ontwerpen: technologische oplossingen inzetten, creativiteit stimuleren, meer feedback geven en teams stimuleren tot betere prestaties.

Bron: Het nationaal BIM platform 

2. Waarom BIM voor u bedrijf?

Als de bouwsector wordt vergeleken met andere industrieën zijn de faalkosten erg hoog. Volgens de USP Marketing Consultancy ging dat in 2005 over 10% van de bouwomzet. Bij andere industrieën is dit ongeveer 1%. Dit zijn cijfers om van te schrikken. De USP wijst als één van de belangrijkste oorzaken aan dat er veel partijen betrokken zijn bij een complex proces. Er kan dus een veel beter rendement worden behaald als er op een andere manier gecommuniceerd en samengewerkt wordt. BIM is Samenwerken.

3. Voordelen van BIM

• Om in complexe projecten of ingewikkelde omgevingen de juiste informatie op het juiste moment bij de juiste personen te brengen.
• Er is een snellere uitwisseling van gegevens mogelijk, met kortere ontwerp- en bouwtijden.
• Vermindering van ontwerp- en bouwfouten; minder faalkosten.
• Een verhoging van de productiviteit en vermindering van faalkosten. Het is gereedschap voor integraal bouwen, het optimaliseren van het gebouw- en installatieconcept, het toetsen van het ontwerp aan bouwregelgeving, met als gevolg een optimalisering van de toegevoegde waarde voor de klant en onderscheidend vermogen voor het bouwbedrijf.
• Ontwerpfouten komen door de controle op knelpunten (clashes) niet pas in de uitvoeringsfase aan het licht.
• Samen werken aan één model voor het bouwwerk. Hierdoor ontstaat transparantie, eenduidige communicatie en minder faalkosten.
• Door visualisatie kunnen alle alternatieven vooraf worden afgewogen. We kunnen de klant een realistisch beeld geven die daardoor in staat is om mee te denken. De communicatie met de klant verbetert.
• Doordat alle informatie van alle partijen bij elkaar is gezet en is gekoppeld, is de kans op miscommunicatie tijdens informatieoverdracht in het proces nihil.
• Door visualisatie en koppeling van informatie uit de hele bouwprocesketen ontstaat tijdwinst. Hierdoor hebben we meer tijd om het bouwwerk te optimaliseren en kunnen we sneller bouwen.
• De totale waarde van het gebouw wordt verhoogd in termen van duurzaamheid, constructieve veiligheid en raakvlakbeheersing. We kunnen in een vroeger stadium en veel beter zien wat de effecten zijn van het ontwerp. Het proces en het doel zijn voor alle partijen meer transparant.
• De geometrie, maar ook vele andere eigenschappen, voldoen aan standaarden waardoor iedere partij weet wat hij moet leveren om het bouwwerk als samengesteld geheel te produceren.

Bron: Bouwend Nederland

4. BIM in uw werkproces

Met BIM kun je in een vroeg stadium al ontwerpbesluiten maken, problemen detecteren en oplossen waardoor de uitvoering substantieel minder bouwfouten en/of ontwerpwijzigingen met zich meebrengt. Nieuwe inzichten of simpelweg discrepantie tussen tekeningen/ bouwpartijen of leveranciers kost tijdens de uitvoering uiteraard meer geld dan tijdens het ontwikkelen van het plan. Zowel de architect, aannemer als de opdrachtgever plukken hier de vruchten van. De kans op faalkosten met BIM zijn circa 5-10% beduidend lager dan tijdens een traditioneel bouwproces.

5. BIM Levels

Level 1 Object oriented

De eerste stap in de implementatie van BIM is het werken met objecten. Dit wordt vaak geassocieerd met het werken met 3D-objecten die in een ontwerpprogramma in een virtuele omgeving worden geplaatst. 3D is echter geen uitgangspunt. Ook 2D-objecten zijn mogelijk en zelfs objecten zonder enkele geometrische beschrijving. Kenmerkend voor dit level is de toepassing van eenduidige objecten waaraan informative (intelligentie) is te koppelen. Er is in dit level geen sprake van integratie tussen verschillende disciplines of aspecten. Dus nog geen koppeling van het 3D-model met bijvoorbeeld financiële calculatie of planningssoftware.

Level 2 Collaboration

Op dit level is het mogelijk om de in level 1 opgebouwde objectmodellen te delen. Er wordt samengewerkt op basis van een federatie (verzameling autonome) databases: ieder heeft zijn eigen model; al deze modellen worden gecombineerd in één view model om file based samen te werken aan een project. Ook toepassingen als planning (4D) en kostencalculaties (5D) zijn aan het model te koppelen. Dit level wordt ook wel little BIM genoemd. De partijen die de informatie delen bevinden zich veelal binnen één controleer- of beheersbare organisatie-eenheid.

Level 3 Integrated, lifecycle

Dit is het BIM-level waarbij informatie tussen verschillende (on)bekende partijen – dus niet alleen binnen één organisatie-eenheid – wordt gedeeld via inter-operabele Open BIM-standaarden. Dit kan bijvoorbeeld in een geïntegreerde webservicesomgeving. Er wordt niet meer file based uitgewisseld, maar object based. Het bouwproces is volledig geïntegreerd in de keten. Dit level staat ook bekend als Big BIM. Aan het eind van level 3 wordt informatie gedeeld over de lifecycle in de geïntegreerde omgeving. Hierbij is er een sterke relatie met facility management en asset management.

Bron: BIR, Autodesk CROW,

6. BIM normen en BIM (open) standaarden

Er worden verschillende BIM normen en standaarden gehanteerd.

Onderstaand een korte opsomming van de belangrijkste geldende normen en standaarden voor de nationale en internationale bouwomgeving.

RVB BIM norm versie 2.0

BIM basis ILS

ILS O&E

Nationaal Model BIM-protocol 0.9

Nationaal Model BIM-uitvoeringsplan 1.0

NLRS 2.5.2. - Nederlandse revit standaard

ETIM RT

COBie

Nl-SfB

PAS1192/ISO19650

NTA 8035

NEN-EN-ISO 19650-1:2018

NEN-EN-ISO 19650-2:2019

NEN-ISO/IEC 15938-6:2020

ISO 15686-4:2014

ISO 23386:2020